niemiecka tancerka, choreografka i nauczycielka Mary Wigman (1886-1973) jest uważana za jedną z założycielek ruchu tańca współczesnego.
Mary Wigman urodziła się jako Marie Wiegmann 13 listopada 1886 roku w Hanowerze w Niemczech. Córka producenta, Wigman uzyskała wykształcenie średnie w szkołach w Niemczech, Anglii i Szwajcarii. Podczas wizyty w Amsterdamie wzięła udział w przedstawieniu tanecznym uczniów Emile Jaques-Dalcroze, twórcy systemu nauczania muzyki znanego jako eurythmics. Doświadczenie zaszczepiło w Wigmanie świadomość tańca jako wyrazu życia.
pomimo sprzeciwu rodziców, Wigman zapisała się do szkoły Jaques-Dalcroze w Dreźnie-Hellerau w 1911 roku. Nauczany tam system gimnastyki rytmicznej stał się dla niej zbyt sztywno akademicki i zbyt ograniczający, ponieważ zmusił taniec do odgrywania drugorzędnej roli wobec muzyki. Za radą niemieckiego malarza ekspresjonistycznego Emila Nolde wyjechała w 1913 roku do Ascona w Szwajcarii, aby zapisać się na kurs letni prowadzony przez Rudolfa von Labana, którego teorie pomogły utorować drogę dla ruchu tańca współczesnego. Pozostała w szkole Labana— przez sesje Letnie w Szwajcarii i sesje zimowe w Monachium-do 1919 roku i służyła przez pewien czas jako asystentka Labana. W 1914 roku dała swój pierwszy studencki występ solowy.
po opuszczeniu szkoły Laban, Wigman udał się do samotności w górach Szwajcarii. Intensywnie pracowała, tworząc tańce i rozwijając swój unikalny ekspresjonistyczny czy „absolutny” styl tańca, niezależny od jakichkolwiek treści literackich czy interpretacyjnych. Ten styl tańca nazwała „nowym tańcem niemieckim”, częściowo po to, aby wyrazić zerwanie z sterylnością panującego baletu klasycznego, a częściowo po to, aby potwierdzić starożytne Zasady tańca jako wyraz ludzkich pasji i aspiracji.
w 1919 roku dała swój pierwszy profesjonalny koncert solowy w Berlinie, a następnie występy w Bremie i Hanowerze. Koncerty te były źle odbierane, ale jeszcze w tym samym roku zdobyła uznanie publiczności i krytyków w Hamburgu, Zurychu i Dreźnie, a jej reputacja zaczęła się umacniać. W połowie lat 20. Wigman stał się znany jako czołowy przedstawiciel nowego „Ausdruckstanz”, czyli ekspresjonistycznego Tańca w Niemczech.
w 1920 roku Mary Wigman otworzyła szkołę w Dreźnie, która wkrótce stała się centralnym punktem niemieckiego tańca nowoczesnego. W szkole szkoliła tancerzy i eksperymentowała z choreografią. Wśród jej uczniów byli Holm, Georgi, Palucca, Wall i Kreutzberg. Tancerze ci pojawili się również w jej trupie tanecznej, która po raz pierwszy pojawiła się publicznie w 1923 roku. W kolejnych latach dużo koncertowała, sama i ze swoją trupą. Debiutowała w Londynie w 1928 i triumfowała w Stanach Zjednoczonych w 1930,a następnie dwa kolejne tournée w latach 1931-1933. Choć styl Wigman był często charakteryzowany jako napięty, introspekcyjny i ponury, krytycy tamtych czasów opisywali jakość ekstazy i blasku, które można było znaleźć pod nawet jej „najciemniejszymi” kompozycjami.
we wczesnych wykonaniach Wigman tańczyła czasami bez żadnej muzyki lub przy akompaniamencie fletów lub instrumentów perkusyjnych, takich jak afrykańskie Bębny, orientalne gongi lub cymbały. Później skomponowała muzykę, która towarzyszyła ruchom jej poszczególnych tańców—nowe podejście do akompaniamentu tanecznego, które okazało się mieć duży wpływ.
jej Drezdeńska Szkoła Centralna została założona w całych Niemczech, a w Stanach Zjednoczonych przez Hanyę Holma. Ponadto władze oświatowe nakazały jej szkolenie taneczne dla szkół publicznych. Stała się centrum ruchu narodowego i została oficjalnie uhonorowana na początku lat 30. przez rząd niemiecki.
władze hitlerowskie uważały ją jednak za lewicową, a za dekadencką. Odebrali jej szkołę, ale pozwolili jej uczyć w Lipsku podczas ii Wojny Światowej. ostatnim dziełem, w którym wystąpiła jako solistka, był „taniec Niobe” (1942), w którym tańczyła tytułową rolę.
po zakończeniu wojny Wigman kontynuowała pracę w Lipsku pod okupacją sowiecką do 1949 roku, kiedy to uciekła do Berlina Zachodniego. Otworzyła tam szkołę, która stała się miejscem spotkań entuzjastów tańca nowoczesnego z całego świata aż do lat 60. jej ostatni publiczny występ jako tancerki miał miejsce w 1953 roku. W latach 50. pracowała również jako choreograf gościnny. Do najważniejszych inscenizacji dla niemieckich teatrów operowych należą „Saul” Händla (Mannheim, 1954), „Carmina Burana” Orffa (Mannheim, 1955) oraz „Sacre du Printemps” Strawińskiego (Municipal Opera, Festiwal w Berlinie, 1957).
Mary Wigman wywarła duży wpływ na amerykański taniec nowoczesny, głównie dzięki pracy Hanyi Holm i innych uczniów, którzy zachowali przy życiu, rozwinęli i rozszerzyli jej koncepcje.
Czytaj dalej
Materiał biograficzny na Wigman można znaleźć w Hanya Holm, „The Mary Wigman I Know,” w Walter Sorell, redaktor, taniec ma wiele twarzy, 2D ed. Rev. (1966) oraz w Ernst Scheyer, „The Shape of Space: the Art of Mary Wigman and Oskar Schlemmer,” Dance Perspectives (1970). Twórczość wigmana obejmuje język tańca, przetłumaczony przez Waltera Sorella (1966); książkę Mary Wigman, wydaną i przetłumaczoną przez Waltera Sorella (1975); „the New German Dance” w Virginii Stewart i Merle Armitage, editors, the Modern Dance (1935 i 1970); oraz „The Philosophy of Modern Dance” w selmie Jeanne Cohen, editor, Dance as a Theatre Art (1974).